Badanie elektrofizjologiczne wykonuje się u pacjentów cierpiących na zaburzenia rytmu serca lub w celu diagnostyki poważnych objawów klinicznych o prawdopodobnym podłożu arytmicznym. Jest procedurą zabiegową polegającą na wprowadzeniu do układu sercowo-naczyniowego specjalnych elektrod w celu rejestracji prawidłowych i nieprawidłowych sygnałów elektrycznych wytwarzanych przez serce lub będących następstwem stymulacji elektrycznej wybranych okolic serca . Pozwala to na wyjaśnienie sposobu powstawania i podtrzymywania arytmii, oszacowanie stopnia zagrożenia dla chorego oraz wskazuje na optymalne sposoby jej leczenia. U części chorych może to być modyfikacja stylu życia, dobór odpowiednich leków antyarytmicznych, implantacja rozrusznika lub kardiowertera oraz ablacja.
Ablacja arytmii to zniszczenie ogniska odpowiedzialnego za powstawanie lub podtrzymywanie arytmii przez podwyższoną temperaturę tkanek w otoczeniu elektrody (fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej) lub aplikację niskiej temperatury doprowadzającej do uszkodzenia komórek z wybranych regionów serca przez tworzące się kryształy lodu (krioablacja).
Wskazania do zabiegu opierają się na dokładnej analizie objawów klinicznych (omdlenia, zasłabnięcia, zła tolerancja wysiłku, kołatania serca) w zestawieniu z dokumentacją potwierdzającą obecność arytmii w czasie występowania dolegliwości. Dlatego bardzo ważne jest gromadzenie wszystkich zapisów EKG, które zostały dotychczas wykonane. W przypadku zaburzeń rytmu występujących sporadycznie należy zaplanować odpowiednie badania diagnostyczne. Wykonuje się je pod nadzorem lekarza prowadzącego, który może również skierować pacjenta na konsultację specjalistyczną w celu pogłębienia diagnostyki
Konsultacja przed zabiegiem służy do pogłębienia diagnostyki o te elementy, których wykonanie wymaga specjalistycznego sprzętu a następnie opracowanie planu dalszego leczenia z ewentualnym wyznaczeniem terminu zabiegu
Konsultacja w sprawie ablacji arymtii
Przygotowanie chorego do zabiegu ma na celu zmniejszenie ryzyka związanego
z wykonywaną procedurą. W tym celu pacjent jest szczepiony przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, otrzymuje instrukcję odnośnie stylu życia, optymalizowane jest leczenie farmakologiczne a zwłaszcza przeciwzakrzepowe i antyarytmiczne.
Przyjęcie do Ośrodka w celu wykonania procedury dokonuje się na podstawie skierowania od lekarza prowadzącego po uprzednim uzgodnieniu terminu. Przed zabiegiem należy odstawić niektóre leki zwłaszcza antyarytmiczne i przeciwzakrzepowe według dokładnej instrukcji lekarza. Pacjent powinien mieć ze sobą całą dokumentację medyczną, wszystkie karty informacyjne, zapisy Ekg, aktualne Echo serca, spis stosowanych leków oraz wyniki aktualnych badań wrazz grupą krwi. Obowiązuje aktualny dowód ubezpieczenia potwierdzony w ostatnim miesiącu.
Wykonanie zabiegu odbywa się u pacjenta pozostającego na czczo,
z zabezpieczonym dostępem do żyły po wyrażeniu uświadomionej zgody na odpowiednim formularzu. Zabieg przeprowadza się na sali operacyjnej.
W znieczuleniu miejscowym w okolicy pachwinowej wprowadza się odpowiednie elektrody diagnostyczne i ablacyjne, które lokalizuje się w obrębie wybranych struktur serca. Przeprowadza się badanie elektrofizjologiczne, w czasie którego może być wyzwolona arytmia a następnie przystępuje się do zabiegu ablacji.
W czasie aplikacji fal o częstotliwości radiowej podwyższa się temperatura do ok. 60 st. i pacjent może odczuwać dolegliwości bólowe, które powinien zgłosić. Podaje się wówczas leki przeciwbólowe i kontynuuje zabieg. Niekiedy istnieje potrzeba krótkotrwałego znieczulenia dożylnego, o którym pacjent jest zawsze informowany podobnie jak o innych istotnych etapach zabiegu.
Arytmia serca – badanie elektrofizjologiczne
Okres pozabiegowy rozpoczyna się z chwila odłączenia od aparatury medycznej i po przeniesieniu na salę pooperacyjną. W tym czasie pacjent jest nadal monitorowany, prowadzone są pomiary ciśnienia i tętna. Okolica pachwinowa jest zabezpieczona odpowiednim opatrunkiem. Przez kilka godzin pacjent przebywa w łóżku i nie powinien zginać kończyn. Jest możliwy kontakt z osobami odwiedzającymi. Po usunięciu ucisku naczyniowego pacjent jest uruchamiany i przenoszony na ogólną salę chorych. Prowadzone są w dalszym ciągu pomiary ciśnienia i tętna. Pacjent ma obowiązek zgłaszania wszelkich dolegliwości. Przy wypisie do domu pacjent otrzymuje kartę informacyjną oraz protokół zawierający przebieg wykonanego zabiegu. Zalecany jest okres rekonwalescencji trwający około tygodnia po którym pacjent wraca do swojej zwykłej aktywności życiowej
Skuteczność zabiegu przewyższa wszystkie inne metody ale zależy od rodzaju arytmii. Wynosi od 60% w migotaniu przedsionków do 100% w ablacji łącza przedsionkowo komorowego. W arytmiach komorowych skuteczność waha się od 70 do 90%, w napadowym częstoskurczu węzłowym ok. 95%, w trzepotaniu przedsionków 95%, w WPW powyżej 90% . Oznacza to, iż u większości pacjentów można się spodziewać poprawy komfortu życia i redukcji ryzyka nagłego zgonu. Pacjent ma szansę powrotu do normalnego trybu życia i pracy zawodowej bez konieczności przewlekłego stosowania wielu leków.
Ablacja migotania przedsionków
Komplikacje i możliwe powikłania wynikają z zabiegowej formy leczenia i dotyczą kilku procent pacjentów. Najczęstsze są powikłania w miejscu dostępu do łożyska naczyniowego. Są możliwe krwawienia, krwiaki, tętniaki rzekome, przetoki tętniczo żylne, zatory i zakrzepy. Najcięższe powikłania (zgon, zawał serca, uszkodzenie aparatu zastawkowego, odma opłucnowa, przebicia jam serca udar mózgowy) występują z częstością poniżej 0,5 %. W ok. 1% zabiegów występują zaburzenia rytmu i przewodnictwa wymagające implantacji rozrusznika. Należy się również liczyć ze sporadycznymi przypadkami powikłań alergicznych i infekcyjnych.
Badania kontrolne wykonywane są zwykle pod nadzorem lekarza prowadzącego. Termin pierwszej wizyty, po tygodniu, wyznacza się indywidualnie. Po upływie miesiąca planowane jest kontrolne badanie Holtera. W razie potrzeby pacjent może również zgłosić się do Poradni Kardiologicznej/Zaburzeń Rytmu Serca NZOZ LUXMED lub do Ośrodka Kardiologii Zabiegowej im. Św. Józefa
